Genellikle LAN’lar içerisinde kullanılan bir çok kablo görmüşsünüzdür. WAN’lar için ise fiber optik kabloları biliriz. Bir ağ kablosunu bilmemiz, ağdaki maliyeti ve kullanım amacını belirtir. Bant genişliğini de devreye sokmak lazım. Ağda belirlenen kablolar için iletişim sağlanılır. Ancak bu kullanım alanına göre değişir.

Bir çok ağ kablosu bulunmaktadır. Bunları tek tek özellikleriyle beraber açıklayayım.

Büklümlü Çift Kablo

Büklümlü çift kablo, ethernet ağları ve telefon iletişiminde kullanılan bir bakır kablodur. Bir tel çifti, veri iletebilen bir devreyi oluşturur. Kablo düz değildir, bitişiktir. Bunun sebebi ise kablodaki sızma olayını (gürültü) engellemektir. Bu yüzden çift kablolar bükülür ve bu olay engellenir. Bu çift teller, renkli plastiklerle kaplanır. Bu renklerin ise ortak bir kuralı var. Onları ise ilerleyen bölümlerimizde anlatacağım.

Plastik kablo ile dolanılmassa, manyatik alan zarar verebilir. Dolayısıyla hem büküm hemde plastik bu olaydan sizi koruyabilir. Bu manyetik alan ise devredeki iki tel arasındaki zıt kutuplardan oluşur. Elektrik bakır telden geçerken, telin etrafında manyetik bir alan oluşur. Bir devrede iki tel vardır ve bu iki telin zıt kutuplu manyetik alanları bulunur. Ancak bu devredeki iki tel, birbirine yakınsa manyetik alan oluşmaz.

Iki adet genel olarak kullanılan bakır kablo vardır.

- UTP (Korumasız büklümlü çift tel): Genellikle dört çift tele sahiptir. UTP kablo, elektromanyetik girişimin (EMI), radyo frekansı girişimi (RFI) gibi neden olduğu sinyalin azalmasını sağlayan çiftlerin oluşturduğu manyetik alanı temel alır. LAN’lar da genellikle kullanılır. 100 m’ye kadar güvenli veri iletimi sağlar. 100 m (328 fit)’den sonra veri iletiminde yavaşlama görülür.
- STP (Korumalı büklümlü çift tel): UTP ‘de görülen özellikler haricinde bir kaç özelliği daha vardır. STP kablonun maliyeti biraz daha fazladır ancak güvenlik yüksektir. Burada çiftlerin gürültiye karşı daha güvenli olmaları için metal folyo ile sarılmıştır. Ardından o dört çifti, metal bir kardon ile kaplanmıştır. EMI ve RFI’dan etkilenmesi oldukça azdır. Cat 6 olarak da bu kablolar bilinir.

Peki STP ve UTP kabloyu nasıl ayırt edebiliriz? Bunun için iki sebep yeterli olacaktır.

- Büküm sayısı
- Neyle korunduğu (Örneğin, Stp bir folyo ile korulur)
UTP kabloların bir kategorileri vardır. Bunlara ise CAT denilir. Kullanım alanına göre değişir. Şimdi ise bunlara değinelim.

CAT3 kablolar: Telefon sistemleri ve 10 Mbps’deki Ethernetler için kullanılır. Dört çift teli vardır.

CAT5 kablolar: Günümüzde en yaygın olarak kullanılır. Maliyeti ucuzdur. Bu kablo türünde 100 Mbps iletim hızına sahip dört çift bulunur. CAT5'e kablosu da mevcuttur. Ancak onun farkı, her 30 cm’de büküm sayısı artar. Tabi bu bükümler, manyatik alandan daha iyi korur.

CAT6 kablolar: Maliyeti biraz fazla olsa dahi, güvenlik daha üst düzeydedir. Çift bükümlerin arasından bir plastik geçer. Böylece daha da iyi koruma sağlanır. Daha fazal büküm sayısı vardır.



Eşeksenli Kablolar (Koaksiyel)

Güçlü bir şekilde korunmuş bir bakı kablodur. Bilgisayarları birbirine bağlamakla yükümlüdür. Bir kaç çeşidi vardır:
- 10BASE5: 10 Mbps hızında çalışan ve eski bir tür olan eşeksenli kablodur. 500 metre uzunluğu vardır. Ancak eskiden kullanıldığı için günümüzde pek yaygın değildir.
- 10BASE2: Yine 10 Mbps hızında çalışan ve uzunluğu 185 m olan eşeksenli kablo türüdür. Eski ağlarda kullanılırdı.
- RG-59: TV’de kullanılan bir kablo türüdür.
- RG-6: Yine TV’de kullanılan ancak daha yüksek kalite ve daha fazla bant genişliğine sahiptir.



Fiber Optik Kablo
Fiber kablolar, bakır kablodan kat kat hızlı, WAN’lar için kullanılan, iletimi ışık aracılığıyla yapan cam veya plastik bir kablo türüdür. En büyük özelliği hızıdır. Aynı zamanda camdan olduğu için elektromanyatikten etkilenmez. Işığa dönüşme şekli bulunur. Veri sinyalleri, fiberden geçerken ışığa, çıkarken ise tekrar sinayallere dönüşür. En geniş bant genişliğine sahiptir.

Fiberler bu tür özellikleri taşıdığı için maliyeti fazladır. Bir kaç yaygın bağlayıcıları bulunurlar. SC, ST ve LC yaygın kullanılanlara örnektir. Fiber üzerinde daha da çok uğraş vardır. Bu bağlayıcılar veri iletiminde kullanılır. Yalnızca tek bir yönden veri akışını sağlarlar.



Iki farklı fiber optik tipi vardır:

* Çok kipli: Daha da kalın tiplidir. Daha hızlı ışık kaynağı kullanır.
* Tek kipli: Daha da incedir. Üretim de aynı zamanda zor. Işık kaynağı olarak lazer kullanır. Ancak kilometrelerce veriyi çok kolay iletir.

Ağ kabloları, cihazlarına göre de kullanılır. Örnek ile router’larda genellikle fiber optik kablo kullanılır. WAN’lar kesinlikle fiber optik kullanır. Ancak LAN’larda bu kadar maliyete gerek olmadığı için utp veya stp kullanılır.

Kablo kısmı ağın temel kısmı olduğu için, hangi kablonun nerede kullanmamız gerektiği önemlidir. Bunun için bu konuyu anlamaya bakalım.

Recep ŞERIT