Insanoğlu Belgeseli (The Mankind) 2. Bölüm Notları

Merhabalar.
CNN Türk'te devam ettiğimiz The Mankind belgeselinin 2. bölümünde yine fazlasıyla çok şey oldu. Demirin icadı, Spartalılar, Persler, Yahudiler, Çin Imparatorluğu, Fenikeliler... Kısacası insanoğlunun hayatına çok fazla yön veren ne varsa neredeyse bu bölümde etkilerini görebiliyoruz.

Belgeselimizin bu bölümüne başlayalım.

Mısır’daki medeniyet, Hz. Isa’dan 1200 yıl önce, insanlığın en büyük medeniyeti yıkılıyor.
Şehirler yağmalanıp yakılıyor. Mısırlılar bunları yapanlara Deniz Insanlar demişlerdir.  Piramit çağından 1000 yıl sonra Mısır yıkımla karşı karşıya.

Akdeniz kıyılarındaki medeniyetler bu adamlara karşı hedef oldular. Truva, Yunanistan’daki  Mikenliler, Türkiye’deki Hititliler gibi örnekleri var.

Demir’in Keşfi ve Demir Çağı



Alasya, Kıbrıs.
Patlayan bir süpernova yıldızının küllerinden doğan bir maddedir demir. Dünyanın erişmiş merkezini oluşturur. Aydan daha büyük, güneş kadar sıcak… Atmosfer,  manyetik alan, kısaca hayat olmazdı. Dünyada en yaygın 4. Elementtir.

Demiri işlemek için süper yakıt lazımdı. Odun yetersizdi. Bu yakıt ise kömür oldu. Daha çok karbon, daha çok enerji, daha çok ateş demekti.



Demir ve kömür dünyayı değiştirdi. Yalnızca Avrupa’da 70 milyon hektarlık  alan yani Oregon’dan daha büyük bir demir tesisi inşa edildi.

Sparta Topluluğu ve Perslerle Savaşı

Yunanistan’da küçük bir hazırlık vardı. Sparta, savaşa adanmış bir toplumdu. Liderleri Posenyas. Sparta, demir madenlerinin içinde. Bu yüzden demirden birçok alet yapıyorlar.



Persler topraklarını genişletmek için Spartalıları ezmek istiyorlardı. O zamanın süper güçleriydi Persler.  Sparta 7700 km kare ancak Pers Imparatorluğu ise 1 milyon km kareden fazla.

Sparta’da erkekler 7 yaşından beri savaşçı olarak yetiştirilirdi.  18 yaşına geldiklerinde en disiplinli ordu olan Sparta ordusuna katılırlardı. Spartalılar demirden mızrak ve kılıçlara sahiptiler. Yunanistan’da o dönemde Sparta’nın rakibi Atina’ydı. Atina, oyun yazarlarını, çiftçilerini barındırıyordu. Spartalılar tek başına Persleri alt edemezdi. Atina’daki topluluk katılacak mıydı? Ya teslim ol ya da savaş. Atinalılar bir araya gelip bir karar vereceklerdi. Aralarında Sofanyes de vardı.



Siyah ve beyaz taştan oluşan bir oylama sistemi yaptılar. Biz buna demokrasi diyoruz günümüzde. Siyah taşlar  teslimiyeti beyaz taşlar ise savaşı temsil ediyordu.  Nihayetinde savaş tercih edildi.

M.Ö 479 yılının ağustos ayı.
Persler 100.000 kişilik ordusuyla Yunanistan’a geldi. Yunan ordularının başında Posenyas vardı. Pers komutanı Mardunyus, üstün asker sayısıyla savaşı kazanacağını düşünüyordu. Savaş başladığında Yunanlılar 1 haftadan uzun süre onlarla savaşa dayandı. Bitkin düştüler. Sayıları Perslerin 1/3’I kadardı. Posanyes ve Sofanyes’in son bir hamlesi vardı.

Yeni savaş tekniği: Falaks. Kısacası insandan tank sistemi. Yunanlılar ezdi geçti. Pers komutanını öldürdüler. Nihayetinde Persler kaçtı.

Yunan tarihçi şöyle anlatır:
“Barış zamanında oğullar, babalarını gömer. Savaş zamanında babalar, oğullarını gömer. Büyük kazançlar büyük risklerden elde ediir”.

Savaş sonunda Atinalılar bu zaferi bir anıtla kutladılar. Bu anıt: Partenon. Yapılması 15 yıl sürdü.
Bilgelik Tanrıçası Athena için yapıldı.

Bir Imparatorluk Doğuyor: Çin Imparatorluğu.

Bütün bunlar olurken 8000 km doğuda Çin’in yapı taşları atılıyordu. Demir, koca bir imparatorluğu kurduracaktı. Çin Şi Huang, Çin’in ilk imparatorudur. 13 yaşından beri  savaşıyor. Bir darbe ve 3 suikasttan kurtuldu. Şimdi 49 yaşında.

Tatarya Icat Edildi

Başarısının en büyük parçası: Dökme demir. Sanayinin temelleri atılıyordu. Hz. Isa’dan 200 yıl once seri üretim başladı. Çinliler Tatarya’yı icat etti. Yüksek hızla 300 m ileriye kadar gidebiliyor.



Sadece 9 yılda 2,5 milyon km kare alan fethedildi. 27 milyon insana ulaşıldı.

Ilk Çin tarihçisi şöyle anlatır: Onun orduları okla bir ipek böceğinin dut yaprağını ısırması gibi yalayıp yuttu.

Çin Seddi Inşa Ediliyor

Imparator Çin Şi Huang  bu kadar büyük bir alanı korumak için Çin Seddi projesini başlattı. Amacı göçebeleri uzak tutmak. Günümüze kadar 1800 yıldır ayakta olan bir duvarları var. Yapımı için 1 milyon insan çalıştı. 11 yıllık imperator hakimiyetinden sonra ölümsüzlüğe inançlarından dolayı Sihirli Pınar denilen şeyi aramaya çıktı, ancak hastalandı.

Ölümsüzlük için doktorlarının verdiği civa tabletleri beynini ve bedenini mahvetti. Nihayetinde imparatorları 49 yaşında öldü.

Ona bir mezar inşa ettiler. Tam 50 km kare Alanı kaplıyordu. Ancak öteki tarafa yalnız gitmeyecekti, ona bir evlat vermeyen eşleriyle birlikte gömülecekti.

Dahası, bu yapılan mezarının sırrı için onu yapan yüzlerce zanaatkarlar da diri diri gömüldü. Dahası da var, öteki tarafta imparatorları yalnız kalmaması için 8000 kişilik ordu yaptılar. Bunlar birer heykeldiler. 8000 kişilik, her birisinin yüzü bambaşka ordu: Terracotta ordusu, yani toprak askerler.

Fenikeliler’in Keşifleri

Afrika kıyılarında 60 gemilik filoya liderlik eden Hano, Hartaca Kralı. Tarihte bilinen ilk keşif yolculuğuna çıktı. Fenikeliler devrim niteliğinde bir icat yaptı: Omurga. Gemiye omurga yaparak dev dalgalarda dahi ulaşım yapabildiler. Sırları ise demirdi.



Hano, Akdeniz’den yola çıkarak Atlantik Okyanusu’na ilerledi. 30 bin kölesiyle birlikte ilerledi. Gezisinde büyük bir yanar dağla karşılaştı. Bu ise Batı Afrika’daki en büyük dağ olan Kamerun Dağı’nın ilk yazılı tanımını yaptı.

Fenikeliler bir devrim niteliği taşıyan bir şey daha keşfettiler: Alfabe. 22 sembol veya harften oluşan alfabe kolaydı. Bunun sayesinde iletişimde devrim oluşturdular.

Darwin’den 2500 yıl önce Fenikeşi keşifçiler büyük maymunlara, yani gorillere rastladıklarında bizlerin uzaktan akrabalarımız olduğuna kanaat getirdiler.

Fenikeliler ticaret yollarını genişlettiler. Gittikleri her yerde alfabelerini götürüyorlardı. Lübnan’a, Tunus’a, Kıbrıs’a ve Ibiza Adası’na kadar gittiler. Babil şehrinde keşfedilen bu alfabeyle dünyanın en çok satılan kitabı yazıldı: Incil.

Babil, Orta Doğu’da asma bahçeleriyle tanınır.

Yazıyla birlikte birçok medeniyet tanındı. Hindunizm, Hindistan’ın büyük bir kısmı birleştirdi. Huma’nın sözleri Himalaya’dan Asya’ya yayıldı. Çin’de Konfiçyüs’ün yazıları meşhur oldu.

Babil kütüphanesinde bir grup Yahudi sürgünü, Ibranice’yi kullanarak kendi halklarının inançlarını yazdılar. Dünyada şu anda en büyük devrim niteliğinde olan bir şeyi de tabi: Eski Ahit, yani tek tanrıcılık.

Persler Babil şehrini sardı. Eğer şehir ele geçerse muhtemelen şehri yakacaklarından o kadar yazdıkları da boşa gidecekti. Aralarından bir kişi Yahudi sürgünlerini oradan götürmek istiyordu, bu bir fırsattı. Bu sürgün prensi Zerru Babil’di. Hz. Süleyman ve Hz. Davut’un torunudur.  Tam 100 aileyi ikna etti. Hiç görmedikleri bir yer için 800 km yolculuk yaptılar, bu yer ise Kudüs’tü.  Giderken kitaplarını da taşıdılar.

Yazdıkları şeylerin son 500 yılda 6 milyar kopyası çıkarıldı, bu şey ise Incil’di.

Yazan ve düzenleyen: Recep ŞERIT

Diğer bölümleri de sizlere aktarmaya çalışacağım, esen kalını.

Keyifli okumalar,
Recep.